Στη Χιλή διεξάγεται σήμερα ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών, μια πολιτική σύγκρουση που αναγγέλλεται εξαιρετικά αμφίρροπη ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα: εκείνο που θα προτιμούσε να παραμείνει στην εξουσία η κεντροαριστερά, ο υποψήφιος της οποίας είναι ο Αλεχάντρο Γκιγιέ, κι αυτό που επιθυμεί την επάνοδο στην εξουσία της δεξιάς και του πρώην προέδρου Σεμπαστιάν Πινιέρα.
Περίπου 13,4 εκατομμύρια ψηφοφόροι καλούνται στις κάλπες από τις 08:00 (13:00 ώρα Ελλάδας) μέχρι τις 18:00 (23:00). Το αποτέλεσμα αναμένεται να γίνει γνωστό λίγο μετά τις 20:00 (01:00 τη Δευτέρα ώρα Ελλάδας).
Τη Χιλή, μια από τις ισχυρότερες οικονομίες της Λατινικής Αμερικής, κυβέρνησε τα τελευταία τέσσερα χρόνια η κεντροαριστερή Μισέλ Μπατσελέτ, η οποία προώθησε σε αυτή την πολύ συντηρητική κοινωνία μια σειρά προοδευτικών μεταρρυθμίσεων, από τη νομιμοποίηση των γάμων μεταξύ προσώπων του ίδιου φύλου ως την αποποινικοποίηση της άμβλωσης.
Το Σύνταγμα δεν της επέτρεπε να είναι υποψήφια, καθώς ο άνεμος στη Λατινική Αμερική φαίνεται πλέον να πνέει προς τα δεξιά: στην Αργεντινή ο Μαουρίτσιο Μάκρι, στη Βραζιλία ο Μισέλ Τέμερ, στο Περού ο Πέδρο Πάμπλο Κουτσίνσκι—προς όποια κατεύθυνση κι αν κοιτάξει κανείς το βλέμμα του συναντά πλέον συντηρητικούς προέδρους, κι αναλυτές κάνουν λόγο για το τέλος ενός ιστορικού κύκλου για τη λατινοαμερικάνικη αριστερά.
Μολαταύτα, ο πρώτος γύρος της 19ης Νοεμβρίου επιφύλασσε εκπλήξεις.
Παρότι όλες τις δημοσκοπήσεις τον ήθελαν μεγάλο φαβορί, ο δισεκατομμυριούχος Πινιέρα, πρώην πρόεδρος της Χιλής (2010-2014) και υποψήφιος της δεξιάς, κατέλαβε πράγματι την πρώτη θέση, αλλά με ένα ποσοστό πολύ κατώτερο του προβλεπομένου (36,6%), αν και με διαφορά από τον πρώην τηλεοπτικό δημοσιογράφο Γκιγιέ (22%).
Η υποψήφια της ριζοσπαστικής αριστεράς, Μπεατρίς Σάντσες, 46 ετών, επίσης δημοσιογράφος, πέτυχε από την πλευρά της να συγκεντρώσει το 20% των ψήφων αναδεικνύοντας έτσι το Ευρύ Μέτωπο (Frente Amplio) τρίτη πολιτική δύναμη της χώρας.
Ο σημερινός δεύτερος γύρος θεωρείται, με δεδομένα αυτά τα ποσοστά, «ένας από τους πιο αμφίρροπους από την επάνοδο της δημοκρατίας», σημείωσε ο διευθυντής του Κέντρου Αναλύσεων του Πανεπιστημίου της Τάλκα, ο Μαουρίτσιο Μοράλες.
Μετά την τρανταχτή αποτυχία των εταιρειών δημοσκοπήσεων, ορισμένες εκ των οποίων κατηγορήθηκαν ότι υποτίμησαν τη Σάντσες, οι Χιλιανοί «δεν διαθέτουν πρακτικά καμιά αξιόπιστη πληροφόρηση που να τους επιτρέπει να προβλεφθεί το αποτέλεσμα».
Η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση, η οποία διεξήχθη την πρώτη, Δεκεμβρίου έφερε τους δύο αντιπάλους να ισοψηφούν και το ποσοστό των αναποφάσιστων στο 21,4%.
Πολυδιάσπαση στη Βουλή
Στις εκλογές αυτές θα γίνει μεγάλη μάχη, προέβλεψε ο Ρενέ Χάρα, αναλυτής του Πανεπιστημίου του Σαντιάγο, κατά τον οποίο η νίκη θα κριθεί για λιγότερες από 100.000 ψήφους.
Ενδέχεται επίσης να «εξαρτηθεί από το πόσοι θα πάνε να ψηφίσουν», υπογράμμισε ο Ροδρίγο Οσόριο, καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο. «Όσο μεγαλύτερη είναι η συμμετοχή, τόσο περισσότερες θα είναι οι πιθανότητες ο Γκιγιέ να κερδίσει», τόνισε, έπειτα από έναν πρώτο γύρο στον οποίο η συμμετοχή έφθασε μόλις 46,7%.
Άλλος ένας παράγοντας που μπορεί να κρίνει τη νίκη της δεξιάς ή της αριστεράς θα είναι το τι θα επιλέξουν οι ψηφοφόροι της Σάντσες, η οποία δεν έδωσε μεν «γραμμή», αλλά τόνισε πως η ίδια θα ψηφίσει τον 64χρονο Γκιγιέ.
Τη 19η Νοεμβρίου, συνολικά και οι έξι υποψήφιοι που ανήκαν από την κεντροαριστερά ως τη ριζοσπαστική αριστερά συγκέντρωσαν το 55% των ψήφων.
Ο Πινιέρα, 68 ετών, εξασφάλισε από την πλευρά του την υποστήριξη του ακροδεξιού υποψήφιου Χοσέ Αντόνιο Καστ, ο οποίος είχε συγκεντρώσει το 7,9% των ψήφων κι αυτοπαρουσιάζεται ως διεκδικητής της πολιτικής κληρονομιάς του δικτάτορα Αουγκούστο Πινοτσέτ (1973-1990).
Όποιος κι αν είναι ο νικητής των σημερινών προεδρικών εκλογών, δεν θα έχει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Οι βουλευτικές εκλογές, οι οποίες έγιναν το Νοέμβριο, για πρώτη φορά με αναλογική, οδήγησαν στη δημιουργία ενός πολιτικού τοπίου με κατακερματισμένη την πολιτική δύναμη, αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο.
Όποιος κι αν είναι επόμενος ένοικος του προεδρικού μεγάλου Λα Μονέδα, «θα χρειαστεί να συνάψει συμμαχίες» με άλλες πολιτικές δυνάμεις, σημείωσε ο Οσόριο, σύμφωνα με τον οποίο αυτό θα είναι ευκολότερο αν κερδίσει ο κεντροαριστερός παρά εάν επικρατήσει ο συντηρητικός υποψήφιος.
Ο διάδοχος της Μπατσελέτ, αυτός που θα τη διαδεχθεί στο πηδάλιο της πέμπτης μεγαλύτερης οικονομικής δύναμης της περιοχής, θα πιστωθεί ασφαλώς την ανάκαμψη της οικονομίας που προβλέπεται του χρόνου: έπειτα από τέσσερα χρόνια επιβράδυνσης, με ρυθμό επέκτασης 1,8% του ΑΕΠ κατά μέσον όρο, η οικονομία της Χιλής θα αναπτυχθεί με ρυθμό 2,8% το 2018, σύμφωνα με τη Cepal, την οικονομική επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τη Λατινική Αμερική.
Πέντε πράγματα για τη Χιλή
Η Χιλή, όπου διεξάγεται σήμερα ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών, χαρακτηρίζεται μετά τη δεκαετία του 1990 πόλος πολιτικής σταθερότητας και οικονομικού δυναμισμού στη Λατινική Αμερική, έπειτα από 17 χρόνια υπό τον ζυγό της στρατιωτικής δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοτσέτ.
Από τον Πινοτσέτ στην Μπατσελέτ
Την 11η Σεπτεμβρίου 1973, ο στρατηγός Πινοτσέτ ανατρέπει τον Σαλβαδόρ Αγιέντε, τον πρώτο μαρξιστή πολιτικό που εξελέγη το 1970 πρόεδρος της Χιλής. Περικυκλωμένος από τους πραξικοπηματίες, ο Αγιέντε αυτοκτονεί, κατά την επίσημη εκδοχή των γεγονότων, μέσα στο προεδρικό μέγαρο Λα Μονέδα.
Ο Πινοτσέτ διοικεί κατόπιν ένα στρατιωτικό καθεστώς με σιδηρά πυγμή για 17 χρόνια. Μετά την ήττα του στο δημοψήφισμα του 1988, παραδίδει την εξουσία, το 1990, στον χριστιανοδημοκράτη Πατρίσιο Έλγουιν, εκλεγμένο δημοκρατικά, όμως παραμένει επικεφαλής των ένοπλων δυνάμεων μέχρι το 1998.
Πεθαίνει το 2006, χωρίς να δικαστεί ποτέ για τα εγκλήματα του καθεστώτος του, στα χέρια του οποίου έχασαν τη ζωή τους τουλάχιστον 3.200 άνθρωποι και πάνω από 38.000 άλλοι βασανίστηκαν, ανάμεσά τους και η απερχόμενη πρόεδρος, η σοσιαλίστρια Μισέλ Μπατσελέτ. Το 2006, η Μπατσελέτ γίνεται η πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει την προεδρία της χώρας. Επανεκλέγεται το 2013. Δεν μπορούσε να είναι υποψήφια φέτος, αφού το Σύνταγμα της Χιλής απαγορεύει τις συναπτές προεδρικές θητείες.
Δεκαεπτά χρόνια μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, η Χιλή παραμένει μια υπερσυντηρητική χώρα: το διαζύγιο δεν νομιμοποιήθηκε παρά το 2004, ενώ η άμβλωση, μόνο αν διατρέχει σοβαρό κίνδυνο η υγεία ή η ζωή της μητέρας, μόλις τον Σεπτέμβριο.
Εργαστήρι των νεοφιλελεύθερων
Ο Πινοτσέτ εφαρμόζει νεοφιλελεύθερες συνταγές: ιδιωτικοποιεί την υγεία, την παιδεία, τις συντάξεις—το σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων αναλαμβάνει ο Χοσέ Πινιέρα, ο αδελφός του δισεκατομμυριούχου Σεμπαστιάν Πινιέρα, του κεντροδεξιού πολιτικού ο οποίος θεωρείται φαβορί της σημερινής αναμέτρησης με τον σοσιαλιστή υποψήφιο Αλεχάντρο Γκιγιέ, δημοσιογράφο και νέο στην πολιτική.
Η Χιλή στρέφεται στις εξαγωγές και γίνεται τη δεκαετία του 1980 η χώρα της Λατινικής Αμερικής που προσελκύει τις περισσότερες ξένες επενδύσεις.
Η άλλη πλευρά του «χιλιανικού θαύματος» είναι η πολιτική των «θεραπειών σοκ»: πάγωμα μισθών, ραγδαία αύξηση της ανεργίας και της φτώχειας.
Επιβράδυνση της ανάπτυξης λόγω χαλκού
Κατά την κεντρική τράπεζα της χώρας, η ανάπτυξη στη Χιλή το 2017 θα είναι η πιο χαμηλή την τελευταία οκταετία, επιβραδυνόμενη στο 1,4% του ΑΕΠ εξαιτίας της πτώσης της τιμής του χαλκού. Η χώρα αναμένεται να ωφεληθεί από τη σταδιακή ανάκαμψη των τιμών του μετάλλου αυτού, στην εξόρυξη του οποίου κατατάσσεται πρώτη παγκοσμίως. Κατά τη Cepal, την οικονομική επιτροπή του ΟΗΕ για τη Λατινική Αμερική, η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί και θα φθάσει το 2,8% το 2018.
Άλλα προϊόντα της Χιλής: λίθιο, ξυλεία, αγροδιατροφικά είδη, αλιεία, χρυσός, ασήμι, πετρέλαιο.
Στη χώρα των 17,9 εκατομμυρίων κατοίκων το ποσοστό του πληθυσμού που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας υποτριπλασιάστηκε μετά το 1990 και περιορίστηκε στο 11,7% το 2016, κατά τις εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Όμως οι ανισότητες παραμένουν, επισήμαινε ο ΟΟΣΑ το 2015: «Η ποιότητα της εκπαίδευσης είναι άνιση και την πρόσβαση στα καλύτερα (ανώτατα εκπαιδευτικά) ιδρύματα» εξασφαλίζουν μόνο οι γόνοι «των πιο ευκατάστατων οικογενειών».
Η Μισέλ Μπατσελέτ απαγόρευσε την επιλογή φοιτητών και θέσπισε μέτρα για τη μείωση του κόστους και προοδευτικά τη δωρεάν παιδεία σε πανεπιστήμια που επιχορηγούνται από το κράτος. Η μεταρρύθμιση που προώθησε όμως δεν θεωρείται αρκετά γρήγορη, ή τολμηρή, για τους ενδιαφερόμενους: οι διαδηλώσεις των φοιτητών στη Χιλή είναι συχνές και εξαιρετικά ογκώδεις.
Χώρα των σεισμών
Η Χιλή των 756.950 τετραγωνικών χιλιομέτρων εκτείνεται κατά μήκος 4.300 χιλιομέτρων από την έρημο Ατακάμα στον βορρά ως την Ανταρκτική στον νότο, σε μια στενή λωρίδα γης (το πιο πλατύ σημείο της φθάνει τα 350 χλμ.), ανάμεσα στον Ειρηνικό Ωκεανό και την οροσειρά των Άνδεων.
Η πιο σεισμογενής χώρα του κόσμου πλήττεται επίσης συχνά από τσουνάμι, σεισμικά παλιρροϊκά κύματα. Το 1960, η Βαλντίβια ισοπεδώνεται από έναν σεισμό 9,5 βαθμών, τον πιο ισχυρό που έχει καταγραφεί στον κόσμο, ο οποίος θα στοιχίσει τη ζωή σε 5.700 ανθρώπους.
Την 27η Φεβρουαρίου 2010, ένας σεισμός 8,8 βαθμών και το τσουνάμι που ακολουθεί στοιχίζει τη ζωή σε τουλάχιστον 520 ανθρώπους.
Στη Χιλή υπάρχουν επίσης πολλά ενεργά ηφαίστεια.
Επίγειος παράδεισος για τους αστρονόμους
Χάρη στον καθαρό ουρανό για μεγάλο μέρος του χρόνου, καθώς και τα ξηρά, ψυχρά ρεύματα ανέμου, το βόρειο τμήμα της Χιλής φιλοξενεί τα σημαντικότερα τηλεσκόπια του κόσμου και το Σαντιάγο ελπίζει ότι θα φιλοξενεί το 70% των αστρονομικών υποδομών όλου του πλανήτη μέχρι το 2020. Η κατασκευή του μεγαλύτερου τηλεσκοπίου παγκοσμίως, του ELT, ξεκίνησε τον Μάιο του 2017 στην έρημο Ατακάμα, υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου (ESO).
Πηγή
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου